Categorieën
Woordbaak

Woordbaak

Waarom noemen we een foto kiekje? Hoe is het woord hamvraag ontstaan? Wat is een spoonerisme? In de rubriek Woordbaak beantwoorden onze taalkundigen vragen over de betekenis of herkomst van opmerkelijke Nederlandse woorden.

  • Waar komt ‘stierlijk vervelen’ vandaan?

    13 december 2012

    Vervelen stieren zich snel? Zijn het soms lastige dieren? Die indruk krijg je tenminste bij de uitdrukkingen ‘zich stierlijk vervelen’ en ‘stierlijk vervelend zijn’. De herkomst van het woord vinden we alleen niet in de wei, maar op zee. Stierlijk betekent in deze uitdrukkingen niet letterlijk ‘als een stier’ maar ‘heel erg’. Hiervoor gaan we terug ...

  • Waarom heet borstplaat eigenlijk borstplaat?

    5 december 2012

    Het woord borstplaat kennen we in twee betekenissen: het onderdeel van een harnas dat de borst beschermt en het mierzoete snoepje uit de zak van Sinterklaas. De link tussen het lichaamsdeel en het harnas is duidelijk, maar hoe zit het met het snoepje? Snoep als medicijn Op het eerste gezicht hebben beide betekenissen weinig met elkaar te ...

  • Wie is de bouwvakker onder de insecten?

    30 november 2012

    Sommige insecten staan te boek als harde werkers. Neem de mier, uit de uitdrukking hij werkt als een mier. Maar de bouwvakker onder de insecten? Dat is een speciale soort met een speciale naam. Namelijk de behangersbij, ook wel metselbij genoemd. De behangersbij is een bij van het geslacht Megachile. De wijfjes van deze bijensoort hebben ...

  • Kun je van tevoren over iets ‘nadenken’?

    22 november 2012

    Stel, je zit gezellig met wat vrienden bij elkaar en iemand beweert dat het onmogelijk is om het woord nadenken te gebruiken als je van tevoren ergens over denkt. Dat leidt al snel tot een verhitte discussie, met als kernvraag: verwijst het woordje na in nadenken naar de betekenis ‘volgend op’ of ‘later dan’ of ...

  • Is ‘onderwijzen’ ondermijnen of ondersteunen?

    16 november 2012

    Waar komt het woord onderwijs vandaan? Om antwoord te geven op die vraag, ontleden we het woord. Het woorddeel onder in onderwijs kan een negatieve associatie oproepen. Zeker in de context van de zogenaamde machts- en statuspositie van een docent ten opzichte van zijn leerlingen. Bijvoorbeeld doordat je denkt aan woorden als onderdanig, ondermijnen en ...